ทำงานกับรถยกอย่างไร เพื่อให้เกิดความปลอดภัยสุงสุด

รถยก หมายความว่า รถที่ติดตั้งอุปกรณ์ใช้สำหรับยกหรือเคลื่อนย้ายสิ่งของ เช่น ฟอร์คลิฟต์ (forklift) หรือรถที่ทำงานในลักษณะเดียวกัน ซึ่งมาจากคำภาษาอังกฤษว่า forklift ซึ่งเป็นการผสมคำ 2 คำ คือ “fork” ที่แปลว่า “ง่าม” และ “Lift” ที่แปลว่า “การยก”

ประเภทของรถยก

รถยกสามารถแบ่งออกตามประเภทของกำลังขับเคลื่อนได้ 2 ประเภทคือ

Engine Forklift รถยกที่ใช้เครื่องยนต์เป็นต้นกำลัง โดยใช้น้ำมันเป็นเชื้อเพลิง รถยกประเภทนี้สามารถ แบ่งออกตามชนิดเชื้อเพลิงที่ใช้เป็น 3 ประเภท คือ

Diesel Engine ชนิดเครื่องยนต์ดีเซล
Gasoline Engine ชนิดเครื่องยนต์แก๊สโซลีน
LPG Engine ชนิดเครื่องยนต์แก๊ส LPG

Battery Forklift รถยกไฟฟ้าใช้มอเตอร์เป็นต้นกำลังในการขับเคลื่อน โดยได้รับกระแสไฟมาจาก แบตเตอรี่ รถยกไฟฟ้าสามารถแบ่งตามลักษณะโครงสร้างภายนอกได้ 2 ประเภท คือ

Counter Balancit แบบนั่งขับ
Reach Truck แบบยืนขับ

รถยกประเภทนี้ ไม่ใช้เชื้อเพลิงในการขับเคลื่อน จึงช่วยประหยัดค่าน้ำมัน แต่ตัวรถมีราคาค่อนข้างสูง และ ต้องใช้เวลาในการชาร์ตแบตเตอรี่หลายชั่วโมง

ใครสามารถขับรถยกได้

รถยก หรือ ฟอร์คลิฟต์ ถือเป็นเครื่องจักรชนิดหนึ่งที่ผู้ขับต้องมีความรู้ ความชำนาญ จึงจะสามารถใช้งานได้อย่างปลอดภัย ซึ่งผู้ที่สามารถขับรถยกได้ ต้องผ่านการฝึกอบรมเกี่ยวกับการใช้รถยกแต่ละประเภท ความปลอดภัยในการขับรถยก การตรวจสอบและบำรุงรักษารถยกโดยวิทยากรที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ และประสบการณ์การทำงานเกี่ยวกับรถยก ตามหลักสูตรที่อธิบดีประกาศกำหนด

การตรวจสอบรถยกประจำวันต้องตรวจอะไรบ้าง

การตรวจสอบรถยกประจำวันก่อนการใช้งาน เป็นหน้าที่ความรับผิดชอบของผู้ใช้งาน จะต้องทำการตรวจสอบ ก่อนการใช้งานเป็นประจำทุกวัน เพื่อตรวจดูสภาพความพร้อมของรถยกก่อนนำมาใช้งานว่าอยู่ในสภาพที่พร้อมใช้งานหรือไม่ หากพบปัญหาจะได้รีบแก้ไข โดยการตรวจสอบรถยกก่อนการใช้งาน สามารถแบ่งได้ดังนี้

ก่อนการสตาร์ทเครื่องยนต์

ตรวจดูความสะอาดภายนอก
ตรวจระดับน้ำในหม้อน้ำและหม้อพักน้ำ
ตรวจระดับน้ำมันเครื่อง
ตรวจระดับน้ำมันเชื้อเพลิง
ตรวจระดับน้ำมันเกียร์อัตโนมัติ
ตรวจระดับน้ำมันไฮโดรลิค
ตรวจระดับน้ำมันเกียร์พวงมาลัย
ตรวจระดับน้ำมันเบรค
ตรวจระดับน้ำกลั่นแบตเตอรี่
ตรวจความตึงของสายพานเครื่องยนต์
ตรวจการทำงานของเบรคมือและขาเบรค
ตรวจระบบสัญญาณไฟฟเลี้ยว ไฟถอยหลัง ไฟส่องสว่างและสัญญาณแตร
ตรวจสภาพความตึงของโซ่ยกของ
ตรวจสภาพยางรถ
ตรวจวัดลมยางและเติมให้แรงดันตามที่กำหนดไว้
ตรวจรอยรั่วซึมตามจุดต่างๆ

หลังการสตาร์ทเครื่องยนต์

ตรวจเช็คว่ามีเสียงดังผิดปกติจากเครื่องยนต์หรือไม่
ตรวจดูไฟหน้าปัดดับหมดหรือไม่
ตรวจระยะฟรีของพวงมาลัยและการบังคับเลี้ยว
ตรวจการทำงานของชุดควบคุมอุปกรณ์ยกงาว่าทำงานเรียบร้อยหรือไม่

การตรวจสอบหากมีการทำงาน 2 กะ ต้องทำการตรวจสอบทั้ง 2 กะ โดยผู้ใช้งานเป็นคนแรก หากใครใช้งานก่อนก็ต้องเป็นผู้ตรวจสอบเพื่อความปลอดภัยในการใช้งานรถยก และเอกสารในการตรวจสอบหรือที่เราเรียกกันว่า check sheet ก็ต้องออกแบบให้เหมาะสมกับประเภทของรถยกที่ใช้งานด้วย เพราะรถยกที่ใช้เชื้อเพลิงแตกต่างกัน อาจมีข้อกำหนดที่แตกต่างกันด้วย

ข้อปฏิบัติในการทำงานกับรถยกอย่างปลอดภัย

การทำงานกับรถยกอย่างปลอดภัย นอกจากผู้ปฏิบัติงานต้องผ่านการฝึกอบรมแล้ว ยังมีข้อที่ต้องคำนึงถึงเมื่อมีการใช้งานรถยกเพื่อความปลอดภัย ดังนี้

รถยกต้องมีโครงหลังคาที่มั่นคงแข็งแรง สามารถป้องกันอันตรายจากวัสดุตกใส่ได้ และรถยกต้องไม่ดัดแปลงหรือทำการใดๆ ที่ส่งผลต่อความปลอดภัยในการทำงานของรถยก
รถยกต้องมีป้ายบอกพิกัดยกอย่างปลอดภัยติดไว้ที่ตัวรถ เพื่อให้สามารถดเห็นได้อย่างชัดเจน
ต้องตรวจสอบรถยกก่อนการใช้งานทุกครั้ง
รถยกที่ใช้งานต้องมีสัญญาณเสียงหรือแสงไฟเตือนให้เห็นได้อย่างชัดเจนในขณะที่มีการใช้งาน
รถยกต้องมีอุปกรณ์ในการช่วยมอง เช่น กระจกมองข้าง
ในจุดที่เป็นมุมอับหรือมองเห็นได้ยากต้องมีอุปกรณ์ในการช่วยมอง เช่น กระจกนูน
ในขณะขับรถยก ผู้ขับขี่จะต้องคาดเข็มขัดนิรภัยตลอดเวลา
หากเป็นรถยกที่ใช้ไฟฟ้า ต้องดูแลบริเวณที่มีการเติมประจุไฟฟ้าแบตเตอรี่สำหรับรถยกให้อยู่ห่างจากบริเวณที่ลูกจ้างทำงาน และจัดให้มีการระบายอากาศเพื่อลดการสะสมของไอกรดและไอระเหยของไฮโดรเจนจากการประจุไฟฟ้า
ต้องกำหนดเส้นทางเดินรถให้ชัดเจนในบริเวณที่มีการใช้งานรถยกเป็นประจำ เพื่อเป็นการแยกรถยกกับคนออกจากกัน และเส้นทางเดินรถยกต้องมีความแข็งแรง สามารถรับน้ำหนักได้
ต้องควบคุมดูแลไม่ให้ใช้รถยกใกล้สายไฟฟ้าหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีแรงดันไฟฟ้า
ห้ามโดยสารไปกับรถยกโดยเด็ดขาด

เมื่อมีการกำหนดมาตรการในการทำงานกับรถยกอย่างปลอดภัย ต้องควบคุมดูแลให้ผู้ใช้งานปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด เพื่อความปลอดภัยของผู้ขับขี่และผู้ที่อยู่ในพื้นที่ของรถยก

สรุป

ความปลอดภัยในการทำงานกับรถยกนอกจากรถยกต้องมีสภาพที่ปลอดภัยพร้อมใช้งาน ผู้ขับขี่ต้องผ่านการอบรมตามหลักสูตรที่กำหนด เพื่อให้สามารถใช้งานรถยกได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย และนอกจากสภาพรถยกที่ปลอดภัย ผู้ขับขี่ผ่านการอบรม ข้อกำหนดหรือมาตรการด้านความปลอดภัยก็สำคัญเช่นกัน โดยต้องควบคุมดูแลให้ผู้ปฏิบัติงานทำตามอย่างเคร่งครัด เพื่อให้เกิดความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน

การทำงานกับโฟคลิฟท์

ความปลอดภัยในการทำงานกับรถยก