ที่อับอากาศ คืออะไร รู้ถึง : ข้อควรระวัง ก่อนเข้าทำงานในที่อับอากาศ

ที่อับอากาศ คือ พื้นที่อันตรายมีอากาศน้อย และ มีอันตรายจากสารเคมีและสารพิษ

สถานที่ทำงานหลายแห่งมีพื้นที่ที่เป็น พื้น ที่อับอากาศ confined space แม้ว่าพื้นที่ดังกล่าวไม่ได้ออกแบบมาสำหรับให้คนเข้าไปแต่ก็มีขนาดใหญ่พอที่จะให้คนงานเข้าไปทำงานได้ พื้นที่อับอากาศยังมีทางเข้าหรือออกที่จำกัดและไม่ได้ออกแบบมาสำหรับการเข้าไปอยู่อย่างต่อเนื่องโดย OSHA ใช้คำว่า “พื้นที่จำกัดที่ต้องได้รับอนุญาต”

รู้ได้อย่างไรว่าเป็นพื้น ที่อับอากาศ

“ที่อับอากาศ” (Confined Space) หมายความว่าที่ซึ่งมีทางเข้าออกจำกัดและไม่ได้ออกแบบไว้สำหรับเป็นสถานที่ทำงานอย่างต่อเนื่องเป็นประจำ และมีสภาพอันตรายหรือมีบรรยากาศอันตราย เช่น อุโมงค์ ถ้ำ บ่อ หลุม ห้องใต้ดิน ห้องนิรภัย ถังน้ำมัน ถังหมัก ถัง ไซโล ท่อ เตา ภาชนะ หรือสิ่งอื่นที่มีลักษณะคล้ายกัน

“สภาพอันตราย” หมายความว่าสภาพหรือสภาวะที่อาจทำให้ลูกจ้างได้รับอันตรายจากการทำงานอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้

• มีวัตถุหรือวัสดุที่อาจก่อให้เกิดการจมของลูกจ้างหรือถมทับลูกจ้างที่เข้าไปทำงาน
• มีสภาพที่อาจทำให้ลูกจ้างตก ถูกกัก หรือติดอยู่ภายใน
• มีสภาวะที่ลูกจ้างมีความเสี่ยงที่จะได้รับอันตรายจากบรรยากาศอันตราย
• สภาพอื่นใดที่อาจเป็นอันตรายต่อร่างกายหรือชีวิตตามที่อธิบดีประกาศกำหนด

“บรรยากาศอันตราย” หมายความว่า สภาพอากาศที่อาจทำให้ลูกจ้างได้รับอันตรายจากสภาวะอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังต่อไปนี้

• มีออกซิเจนต่ำกว่าร้อยละ 19.5 หรือมากกว่าร้อยละ 23.5 โดยปริมาตร
• มีก๊าซ ไอ หรือละอองที่ติดไฟหรือระเบิดได้ เกินร้อยละ 10 ของค่าความเข้มข้นขั้นต่ำของสารเคมีแต่ละชนิดในอากาศที่อาจติดไฟหรือระเบิดได้ (lower flammable limit หรือ lower explosive limit)
• มีฝุ่นที่ติดไฟหรือระเบิดได้ ซึ่งมีค่าความเข้มข้นเท่ากับหรือมากกว่าค่าความเข้มข้นขั้นต่ำสุดของฝุ่นที่ติดไฟหรือระเบิดได้แต่ละชนิด (minimum explosible concentration)
• มีค่าความเข้มข้นของสารเคมีแต่ละชนิดเกินมาตรฐานที่กำหนดตามกฎกระทรวงว่าด้วยการกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับสารเคมีอันตราย
• สภาวะอื่นใดที่อาจเป็นอันตรายต่อร่างกายหรือชีวิตตามที่อธิบดีประกาศกำหนด (นิยาม ตามกฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับที่อับอากาศ พ.ศ. 2562)

หากต้องทำงานในพื้นที่อับอากาศต้องทำอย่างไร

หากเป็นไปได้ควรหลีกเลี่ยงการเข้าไปในพื้นที่อับกาศแต่หากไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ต้องมีการประเมินความเสี่ยงของพื้นที่อับอากาศและวางแผนการควบคุมความเสี่ยงนั้นว่าจะดำเนินการอย่างไรเพื่อให้สามารถปฏิบัติงานได้อย่างปลอดภัยเช่น

• หากพื้นที่อับอากาศมีควันพิษ ต้องพิจารณาว่าจะระบายควันพิษหรือกำจัดควันพิษนั้นอย่างไร เพื่อให้สามารถปฏิบัติงานโดยไม่ได้รับควันพิษนั้น
• หากมีความเสี่ยงที่ของเหลวหรือก๊าซจะเข้ามาในพื้นที่การทำงานจะจัดการกับความเสี่ยงนั้นอย่างไร
• หากมีคนเข้าไปในพื้นที่อับอากาศและมีออกซิเจนไม่เพียงพอให้หายใจ จะเตรียมเครื่องช่วยหายใจอย่างไร เพื่อให้สามารถปฏิบัติงานได้อย่างปลอดภัย
• การเตรียมความพร้อมในกรณีเกิดเหตุฉุกเฉินต่างๆ การประเมินความเสี่ยง เป็นเรื่องที่สำคัญมากในงานอับอากาศ เพราะงานอับอากาศเป็นงานที่มีอันตรายสูงมาก หากมีการประเมินความเสี่ยง เราจะรู้ว่าในการทำงานนั้นๆ จะต้องเจอกับอันตรายอะไรบ้าง และกำหนดมาตรการควบคุม ป้องกัน เพื่อให้สามารถปฏิบัติงานได้ถูกต้องและอย่างปลอดภัย

อะไรคืออันตรายในพื้นที่อับอากาศ

อันตรายในที่อับอากาศสามารถเกิดขึ้นได้ เช่น

• ไฟไหม้หรือระเบิด เช่น จากไอระเหยที่ติดไฟ ออกซิเจนที่มากเกินไป
• ฝุ่นที่มีความเข้มข้นสูง
• สภาวะที่ร้อนทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น
• การขาดออกซิเจน
• ก๊าซพิษ ควันหรือไอระเหย
• ของเหลวหรือของแข็งที่สามารถปล่อยสารอันตรายได้
• สารตกค้างที่อยู่ในพื้นที่อับอากาศ
• การจมน้ำ
• การถูกทับจากการพังทลาย
• อันตรายจากการเชื่อม หรือจากการใช้สารเคมีในพื้นที่

นอกจากที่กล่าวมาข้างต้นอาจมีอันตรายแฝงอื่นๆที่อาจเกิดขึ้นในขณะที่ปฏิบัติงานในที่อับอากาศเพราะ อันตรายบางอย่างไม่ได้มีอยู่ตั้งแต่แรก แต่เกิดขึ้นในระหว่างที่มีการทำงาน

สรุป

งานในพื้นที่อับอากาศ เป็นงานที่มีอันตรายสูงมาก ทุกคนที่ทำงานในที่อับอากาศหรือผู้ที่เกี่ยวข้องกับงานอับอากาศ จะต้องได้รับการฝึกอบรมที่อับอากาศ เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจในทักษะที่จำเป็นในการทำงานตามที่ กฎหมายอบรมที่อับอากาศ กำหนดไว้ ซึ่งหากนายจ้างสามารถอบรมเองได้ หรือ ให้นิติบุคคลที่ขึ้นทะเบียนตามมาตรา 11 เป็นผู้ฝึกอบรม ทั้ง 2 แบบนี้ถูกต้องตามกฎหมายเช่นกัน